Қазақстанның шығармашылық интеллигенциясының тарихи баяндауындағы тарихи субъективтілікті табу және мәдени күйзелістерді жеңу (1951 - 1991 жж.)

Жобаның ғылыми жетекшісі - Крупко Игорь Владимирович, тарих саласындағы философия докторы (PhD)

 

 Іске асыру мерзімі: 2024-2026 жж.

 

 Жобаның мақсаты – 1951 - 1991 жылдардағы тарихи баяндауды іздестіру және жасау арқылы Қазақстанның шығармашылық зиялыларының мәдени иерархияларды, тарихи ақаулар мен күйзелістерді еңсеру үдерісін зерттеу, бұл тәуелсіз Қазақстанда іске асырылған қазақстандық қоғамның тарихи және ұлттық субъектілікті меңгеруін айқындады. Белгіленген кезеңде қазақстандық қоғамның тұрақты дамуының гуманитарлық аспектілері мен идеялы платформасын қалыптастыру зерттеледі.

 

Задачи:

1. Материалдар жинағы: деректі және нарративтік дереккөздер, мұрағаттық бейне хроникалар, көркем фильмдер. Материалдарды жинақтау Алматы, Астана, Мәскеу, Санкт-Петербург қалаларының архивтері мен кітапханаларында жүргізіледі. Бұл зерттеу өзі үшін де, оны одан әрі танымал ету мақсатында тарихи-мәдени мұра ретінде, одан әрі пайдалану үшін де бастапқы негізді жинақтауға және жүйелеуге мүмкіндік береді.

2. 1951 жылға дейінгі кезеңдегі Қазақстан шығармашыл интеллигенциясының баяндауының бастапқы архетиптерін, тарихи жағдайларын, интеллектуалдық формалары мен идеялық мазмұнын анықтау, 1950-1960 жылдардағы Қазақстан зиялыларының шығармашылығындағы тарихи әңгімелерінің тенденциялары мен өзгерістерін анықтаған негізгі факторларын зерттеу.

3. Қазақстанның шығармашылық интеллигенциясының өзара байланысу тарихы және әлемдік мәдениетпен, сондай-ақ ғылыми интеллигенциямен сұхбаттасу , зерттелетін кезеңнің қоғамдық болмысының негізін құраған идеологиялық көзқарастар, мәдени иерархиялар мен басымдықтар жүйесін зерделеу. Бұл ұлттық интеллигенцияның кеңестік жүйемен диалектикалық өзара әрекеттесуінің бинарлық емес тарихын зерттеуге мүмкіндік береді.

4. 1951-1991 жылдардағы Қазақстанның шығармашылық интеллигенциясының әңгімелеріндегі тарихи жадының негізгі сюжеттері мен бейнелерін анықтау. Бұл зерттеліп отырған әңгімелердің семиозисын қадағалауға, олардың кейінгі кезеңге – 1991-2023 жылдарға әсер ету дәрежесін анықтауға мүмкіндік береді.

5. Шетелдік және қазақстандық ғылыми басылымдар мен конференцияларда ғылыми зерттеулердің нәтижелерін апробациялау. Бұл тапсырманы жүзеге асыру Scopus, Web of Science, ҒЖБССҚЕК және т.б. журналдарда жобаның ғылыми тұжырымдары мен нәтижелерін қорытындылайтын мақалаларды дайындауға және жариялауға, сондай-ақ ұлттық және халықаралық деңгейдегі конференцияларда баяндамалар жасауға мүмкіндік береді.

6. Мәдени мұраны танымал ету және білім қоғамдарын құру саласындағы Қазақстан Республикасының ішкі және сыртқы саясатының басымдықтарын ескере отырып, зерттеу нәтижелерін жаңарту. Осы тапсырма аясында «Қазақ мәдениетінің өзіндік санасы: ХХ ғасырдағы тарихи субъективтілікті меңгеру» деректі фильмін жасау, «Идеялар тарихы» виртуалды дәрісханасын (трансляциясы бар Zoom платформасында YouTube арнасында) құру жоспарлануда және жоба тақырыбы бойынша халықаралық ғылыми конференция өткізіледі. Бұл қазақстандық қоғамның тұрақты дамуының идеологиялық тұғырнамасын тиімді насихаттауға мүмкіндік береді.

7. Ғылыми топ мүшелерінің отандық және шетелдік жетекші ғылыми орталықтарында біліктілігін арттыру мақсатында ғылыми тағылымдамадан өтуін ұйымдастыру.